Pojazdy uprzywilejowane w ruchu drogowym - najważniejsze informacje
Co to jest pojazd uprzywilejowany i jakie ma prawa?
Zgodnie z przepisami ruchu drogowego pojazdami uprzywilejowanymi są te, służące w oddziałach ratownictwa życia, zdrowia lub mienia ludzkiego. Do pojazdów uprzywilejowanych zaliczamy również pojazdy, z których korzystają organy bezpieczeństwa oraz porządku publicznego. To oznacza, że pojazdami uprzywilejowanymi są na przykład karetki pogotowia ratunkowego, pojazdy policji, straży miejskiej czy straży pożarnej. Każdy pojazd uprzywilejowany w trakcie akcji musi zasygnalizować swoją obecność w ruchu drogowym, tak by inni kierowcy mogli na nie właściwie reagować.
Pojazdy uprzywilejowane mają swoje prawa, które mogą zastosować tylko w określonych przypadkach. W normalnych sytuacjach drogowych są zobowiązane do przestrzegania przepisów i zasad, tak jak inni kierowcy. Tylko w sytuacjach, kiedy pojazd uprzywilejowany ma za zadanie zapewnić bezpieczeństwo lub uczestniczy akcji ratowania życia, zdrowia, mienia ludzkiego albo jest częścią przejeżdżającej kolumny pojazdów uprzywilejowanych może skorzystać ze swoich praw. Owym prawem jest możliwość nieprzestrzegania przepisów ruchu czy pionowych i poziomych znaków drogowych. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mogą pominąć sygnalizację świetlną, wjechać pod prąd oraz zatrzymywać się w miejscach niedozwolonych.
Wymogiem jest sygnalizowanie obecności sygnałem dźwiękowym oraz świetlnym, przy włączonych światłach drogowych czy światłach mijania. Sygnał dźwiękowy nie jest konieczny po zatrzymaniu się pojazdu, jednak konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego musi bezwzględnie stosować się poleceń osoby upoważnionej do kontroli i kierownictwa ruchu drogowego niezależnie od sytuacji.
Zgodnie z artykułem 53 - według kodeksu drogowego pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy:
- jednostek ochrony przeciwpożarowej;
- zespołu ratownictwa medycznego;
- Policji;
- jednostki ratownictwa chemicznego;
- Straży Granicznej;
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
- Agencji Wywiadu;
- Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
- Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
- Służby Wywiadu Wojskowego;
- Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
- Służby Więziennej;
- Biura Ochrony Rządu;
- kontroli skarbowej;
- Służby Celnej;
- straży gminnych (miejskich);
- podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego.
Wszyscy uczestnicy ruchu drogowego: kierowcy, motocykliści oraz piesi są zobowiązani do szczególnego zachowania wobec pojazdu uprzywilejowanego. Każda z tych osób w pobliżu pojazdu uprzywilejowanego powinna usunąć się z drogi, torując szybką i bezpieczną drogę przejazdu. W takiej sytuacji dozwolony jest zjazd na pobocze lub pas zieleni, czy postój na zatoce albo przystanku autobusowym. Najczęściej kierowcy zjeżdżają do najbliższej krawędzi jezdni. W niektórych przypadkach nie powinno się zatrzymywać, by nie spowalniać ani nie powodować gwałtownego hamowania pojazdu uprzywilejowanego. Zarówno kierowcy, motocykliści jak i pojazdy uprzywilejowane powinny szczególnie ostrożnie poruszać się na skrzyżowaniu, zwłaszcza, że pojazd uprzywilejowany może się na nim znaleźć pomimo czerwonego światła. Warto dodać, że piesi także muszą ustąpić pierwszeństwa dla karetki, radiowozu czy wozu strażackiego. Kategorycznie zabronione jest wbieganie na jezdnię, nawet przy zielonym świetle. Osoby, które już weszły na pasy, powinny jak najszybciej z nich zejść. Warto pamiętać o tych zasadach, ponieważ niestosowanie się do nich grozi mandatem.
Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego budzi wiele wątpliwości wśród kierowców. O wyprzedzaniu karetki pogotowia ratunkowego, radiowozu, wozu strażackiego czy innego pojazdu uprzywilejowanego nie ma mowy, gdy uczestniczą w akcji ratowniczej czy związanej z utrzymaniem bezpieczeństwa. Wtedy obowiązkiem każdego uczestnika ruchu drogowego jest ustąpienie pierwszeństwa. Co robić, gdy pojazd uprzywilejowany znajdzie się na drodze, ale nie będzie sygnalizował swojego pośpiechu?
W terenie zabudowanym niezależnie od położenia kierowcy mają zakaz wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego. Bez względu na to, czy pojazd wydaje sygnały dźwiękowe i świetlne, czy też nie, wyprzedzenie pojazdu uprzywilejowanego w terenie zabudowanym grozi mandatem i punktami karnymi. Tylko i wyłącznie poza obszarem zabudowanym można wyprzedzić pojazdy uprzywilejowane pod warunkiem, że nie uczestniczą w żadnej akcji. Podczas manewru wymijania należy zachować szczególną ostrożność. Warto mieć na uwadze, że pojazd uprzywilejowany może być potrzebny w każdej chwili, a wtedy i tak należy mu się pierwszeństwo. W pobliżu pojazdu uprzywilejowanego zawsze trzeba dbać o wspólną bezpieczną jazdę.
Chociaż każdy pojazd uprzywilejowany ma swoje dodatkowe prawa, a kierowcy muszą ustępować pierwszeństwa, zawsze może dojść do kolizji z udziałem pojazdu uprzywilejowanego. Zderzenie z pojazdem uprzywilejowanym nie oznacza jednak, że to inny kierowca automatycznie ponosi odpowiedzialność za spowodowanie wypadku. Taką sytuację zawsze ocenia się w indywidualny sposób, by stwierdzić, która ze stron nie zachowała odpowiedniej ostrożności i spowodowała kolizję. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego także może zostać uznany za sprawcę i pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli nie zachował koniecznych wytycznych. Oceniane są takie aspekty, jak odpowiednia sygnalizacja świetlna i dźwiękowa pojazdu uprzywilejowanego, możliwość drugiego kierowcy do zauważenia pojazdu uprzywilejowanego i odpowiedniej reakcji. Znaczenie ma również ogólna sytuacja w ruchu drogowym a nawet warunki atmosferyczne.
Jak zostać kierowcą pojazdu uprzywilejowanego?
Dowiedz się, jakie wymagania musi spełnić przyszły kierowca pojazdu uprzywilejowanego i zapisz się na szkolenie w naszym Ośrodku Doskonalenia Techniki Jazdy. Prowadzimy kompleksowe szkolenia na specjalnym autodromie oraz płytach poślizgowych. Zgłoszenia na kursy na pojazdy uprzywilejowane przyjmujemy bezpośrednio w biurze firmy, drogą elektroniczną oraz telefoniczną. Zapisz się już dziś!